İstirdat Davası

ATAY HUKUK BÜROSU

İstirdat Davası

İSTİRDAT DAVASI

GENEL BİLGİ

İstirdat davası, kişinin karşılaştığı icra takibi sonucu borçlu olmadığı halde ödeme yapmak zorunda kaldığı durumlarda ödediği parayı geri alabilmesini sağlayan bir davadır. Niteliği itibariyle icra hukukundan kaynaklanan ve genel mahkemelerde görülen bir eda davasıdır.

Kişi adına başlatılan bir ilamsız icra takibinde, borçlu görünen kimsenin ödeme emrine itiraz etmemesi veya itiraz etmişse icra mahkemesi tarafından bu itirazının kesin olarak kaldırılması sonucu takip kesinleşmektedir. Bu süreçte borçlu görünen kişi, menfi tespit davası açarak tedbir aldırmamışsa söz konusu borcu -kendisine ait olmasa dahi- ödemek durumunda kalmaktadır. Para ödendikten sonra borçlu ancak istirdat davası açmakla parayı geri alabilmektedir. Eğer kişi daha önce menfi tespit davası açmış olursa bu dava kişinin talebine gerek olmaksızın istirdat davasına dönüşecektir. (İİK m.72/VI, m.72/VII)

Menfi tespit davası ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için bültenimizi okuyabilirsiniz.

DAVA ŞARTLARI

1-) Kişinin ödemekle yükümlü olmadığı bir borç söz konusu olmalıdır. Borçlu görünen kimsenin parayı hata sonucu ödeyip ödememesi önemli değildir.

2-) Kişi kendisinin olmayan bu borcu icra tehdidi altında ve icra takibi sırasında ödemiş bulunmalıdır. Takip kesinleşmeden önce yapılan ödemeler, icra tehdidi altında yapılmış sayılmamaktadır.

3-) Borçlu olmayan kişi; ödeme emrine itiraz etmediyse takip kesinleştikten sonra borcu ödemiş olmalı, ödeme emrine itiraz ettiyse icra mahkemesi tarafından itirazı kesin olarak kaldırıldıktan sonra bu karar kesinleşmiş olmalıdır. Yani başkaca takibi durdurma imkanı kalmamış olmalıdır.

4-) İstirdat davası, borcun ödenmesinden itibaren en geç bir yıl içinde açılmış olmalıdır. Bu süre, hak düşürücü süre olmakla birlikte borç olmayan paranın icra veznesine tamamen ödenmesiyle başlar. Paranın icra dairesince alacaklıya verilmiş olması aranmaz. (İİK m.72/VII)

İstirdat davasının açılabilmesi için sayılan tüm şartların birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

YARGILAMA USULÜ

İstirdat davası, borçlu görünen kişi veya borçlu yerine geçerek ödeme yapan kişi tarafından alacaklıya karşı açılır.

Yetkili mahkeme, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalı/alacaklının yerleşim yeri mahkemesidir.

Görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesidir. Fakat taraflar arasındaki uyuşmazlığa bağlı olmak üzere özel mahkemelerde de (İş, Tüketici Mahkemeleri gibi) açılabilir.

Davada, genel yargılama ve ispat kuralları geçerlidir. Davacı, istirdat davasında İİK m.72/VIII hükmü uyarınca ''yalnız paranın ödenmesinin lazım gelmediğini'' diğer bir deyişle gerçekte borçlu olmadığı bir parayı icra takibi sebebiyle ödediğini ispat etmekle yükümlüdür.

İSTİRDAT DAVASININ SONUÇLARI

İstirdat davası sonunda verilen hüküm kesin hükümdür.

Dava kabul edilir, davacı/borçlu lehine sonuçlanırsa icra takibinde ödediği paranın harç ve giderleriyle birlikte kendisine ödenmesine karar verilir. Ayrıca davalı/alacaklı yargılama giderlerine mahkum edilir.

Dava reddedilir, davacı/borçlu aleyhine sonuçlanırsa borçlu, sadece yargılama giderlerine mahkum edilir.

İstirdat davası sonunda icra inkar tazminatına hükmedilmez. Ancak menfi tespit davasına borcun ödenmesi sonucu istirdat davası olarak devam edilmiş (İİK m.72/VI) ve dava, davacı/borçlu lehine sonuçlanmışsa talep üzerine davalı/alacaklı icra inkar tazminatı ödemeye mahkum edilir. Takip başlatılan borcun haksızlığının tespit edilmesiyle ödenmesine karar verilen tazminat, takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz. (İİK m.72/V c.3,4)

Şayet istirdat davası olarak devam edilmiş (İİK m.72/VI) ve dava, davalı/alacaklı lehine sonuçlanmışsa bu durumda takip durmadığı için alacaklı bir zarara uğramış olmadığından alacaklı lehine icra inkar tazminatına hükmedilmez.

İstirdat davası sonucu verilen karar, genel hükümlere göre istinaf (HMK m.341-360) ve temyiz (HMK m.361-373) edilebilir. Dava aleyhine sonuçlanan taraf, gerekçeli kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren iki hafta içinde istinaf kanun yoluna başvurabilmektedir

Stj. Av. Feyza KARAHAN